15 maja o godzinie 01:11 czasu polskiego na powierzchni Marsa wylądował łazik ,,Zhurong„, który wchodzi w skład misji Tianwen-1. Jest to drugi kraj (po Stanach Zjednoczonych Ameryki, zarazem pierwsza Chińska misja na Marsie), który zdoła przeprowadzić bezpośrednie badania Czerwonej Planety.
Chińska misja kosmiczna Tianwen-1 jest pierwszą samodzielną misją Chińskiej Narodowej Agencji Kosmicznej (CNSA), która zbada powierzchnię Marsa. Dzięki temu Chiny dołączą do elitarnego grona państw, których aparatura znalazła się na powierzchni innej planety. Nazwa, tłumacząc dosłownie na język polski to Poszukiwanie niebiańskiej prawdy. Wywodzi się z wiersza „Tian Wen” autorstwa chińskiego uczonego i poety Qu Yuana. Sonda została wyniesiona za pomocą dobrze znanej rakiety Długi Marsz 5 (Chang Zheng 5) 23 lipca 2020 roku o godzinie 04:41 z kosmodromu Wenchang. Misja powstała po wcześniejszej nieudanej misji Marsjańskiej Yinghuo-1 (Świetlik 1), która również miała badać Marsa, jednak z orbity.
Proces startu i lądowania misji Tianwen-1
Sonda kosmiczna Tianwen-1 dotarła na orbitę Marsa o godzinie 13:04 czasu polskiego. Orbiter spędził kilka miesięcy na intensywnym badaniu potencjalnych stref lądowania. Najbliżej względem powierzchni Czerwonej Planety znajdował się na wysokości 265 km (165 mil) nad powierzchnią. Nastąpiło wówczas zarówno wykonanie wysokiej jakości zdjęć, jak i mapowanie równiny Utopia Planitia. Jedno okrążenie sondy trwa mniej więcej 10 ziemskich dni. Sonda składała się z orbitera i lądownika, który ma dołączony łazik ,,Zhurong„.
Lądownik wraz z łazikiem Zhurong wylądował szczęśliwie na powierzchni Marsa 14 maja o godzinie 23:18 UTC (15 maja o godzinie 01:11 czasu polskiego). Nastąpiło to w południowej części równiny Utopia Planitia, czyli w miejscu wcześniej wytypowanym na podstawie analizy zdjęć z orbity. Proces lądowania rozpoczął się od uwolnienia kapsuły ochronnej zawierającej lądownik z łazikiem na pokładzie. Po tym, jak kapsuła została uwolniona, weszła w atmosferę Marsa, a następnie w przedostatnim etapie lotu otwarte zostały spadochrony hamujące. W ostatniej fazie lądowania użyto silników ciągu wstecznego, po to, aby lądownik wraz z łazikiem miękko wylądował.
Ciekawy start i przyszłość chińskiej misji
Chińska misja marsjańska od samego początku obfitowała w ciekawe okoliczności. Zaraz po starcie (we wrześniu 2020 roku), na orbicie Tianwen-1 umieszczono dwie małe satelity z kamerami (Deployable Camera, TDC). Wykonywały one zdjęcia oraz testowały połączenie radiowe z Tianwen-1. Misją TDC było sfotografowanie orbitera oraz osłony termicznej lądownika, nim ten udał się w dalszą podróż.
Łazik ,Zhurong zostanie „uwolniony” z lądownika 22 maja 2021 roku, a następnie jego okres eksploracji powierzchni Czerwonej Planety ma wynieść 90 soli. Orbiter, który pozostał nad powierzchnią Marsa, posłuży jako przekaźnik telekomunikacyjny dla łazika. Cały czas będzie również wykonywał własne obserwacje Czerwonej Planety.
Budowa orbitera oraz łazika
Na pokładzie Orbitera Tianwen-1 znajduje się:
- Kamera średniej rozdzielczości (MRC),
- Kamera wysokiej rozdzielczości (HRC),
- Magnetometr Marsa (MM),
- Spektrometr Mineralogii Marsa (MMS), który służy do określania składu pierwiastków,
- Radar podpowierzchniowy (OSR),
- Analizator jonów i cząstek neutralnych Marsa (MINPA),
- Analizator cząstek energetycznych.
Łazik ,,Zhurong” jest wysoki na około 1,85 m (6,1 stopy), a jego masa wynosi 240 kg (530 funtów). Wyposażony jest w:
- Radar penetrujący grunt (GPR), służy do obrazowania około 100 m (330stóp) pod powierzchnią Marsa,
- Detektor pola magnetycznego powierzchni Marsa (MSMFD),
- Detektor związków powierzchniowych Marsa (MSCD),
- Przyrząd do pomiarów meteorologicznych na Marsie (MMMI),
- Spektroskop przebicia i spektroskop w podczerwieni,
- Kamera wielospektralna (MSC),
- Kamera nawigacyjna i topograficzna (NTC).
Główne naukowe zadania misji Tianwen-1
Z naukowego punktu widzenia, chińska misja Tianwen-1 musi spełniać pięć celów:
- Wykonanie badań morfologicznych i geologicznych struktury Marsa, by w konsekwencji określić jej ewolucję. Dlatego też sonda przeanalizuje topografię planety za pomocą dwóch aparatów umieszczonych na niej.
- Zbadanie charakterystyki powierzchniowej i podziemnej warstw gleby Marsa, w tym również rozmieszczenie lodu wodnego. Dokona tego dzięki radarom, które są również obecne na pokładzie łazika.
- Musi zbadać minerały oraz pierwiastki obecne na powierzchni Marsa, a także skład i rodzaj skał. Wszystkie te rzeczy wykonają spektrometry, które są obecne zarówno na pokładzie orbitera, jak i łazika. Multispektralna kamera również przyczyni się do wykonania celu.
- Wykonanie badań jonosfery, klimatu, pór roku i innych bardziej ogólnych kwestii atmosfery Marsa, lecz nie tylko samej planety ale również bliskiej przestrzeni kosmicznej.
- Ostatnią, piątą rzeczą jaką musi zbadać jest wewnętrzna struktura Marsa, jego pole magnetyczne, wewnętrzny rozkład mas i historia geologiczna planety.
Źródła:
https://warsawinstitute.org/pl/chinese-space-ambitions-2/
http://www.cnsa.gov.cn/english/
